Opkomst van de Ghaznawiden
Via de Sâmâniden verspreidde de Islâm zich in die gebieden en zorgden zij er mede voor dat veel Turske stammen de Soennitische Islâm omarmden. Uiteindelijk, zoals het bijna altijd gaat bij dynastieën, ontstond er een innerlijke strijd binnen de familie van de Sâmâniden. Dit veroorzaakte een afzwakking van hun macht en gaf dit kans voor een andere opkomende dynastie, die van de Shie’ah Buyiden (buwayhiyyîn). En zij lieten hun heerschappij gelden over de Sâmânide koningen en zij voerden veldslagen tegen hen.
Uiteindelijk konden de Buyiden de stad Karmân innemen van de Sâmâniden. Het rijk van de Sâmâniden raakte opgesplitst in twee delen en werden verdeeld over twee andere Turkse stammen, de Ghaznâwiden en de Qaraganiden. De laatstgenoemde namen het gebied van Transoxanië 1 in en Khorasan was voor de Ghaznâwiden.
Sebuktegin en de dynastie van al-Ghaznâwiyyîn 351-582H
Deze dynastie heeft zijn naam te danken aan de stad Ghaznah, een van de steden in het huidige Afghanistan. En de opkomst van deze dynastie keert terug naar een van de moslimgeneraals van de Sâmâniden; Sebuktegin. Hij was gouverneur van de regio Ghaznah onder de Samaniden.
De amier van de Samaniden, Nûh ibn Mansûr as-Sâmâni, had veel last van opstandelingen in Transoxanië en voerde een strijd tegen de Shie’a Buyiden. Sebuktegin ontpopte zich als een solide partner in het bestrijden van deze opstanden en de Buyiden.2
Sebuktegin zelf kreeg ook hulp van Nûh ibn Mansûr in zijn gebied in Khorasân met het neerslaan van rebellie. Sebuktegin was uiteindelijk in staat om samen met zijn zoon Mahmûd en de strijdkrachten van de Samaniden de Buyiden te verslaan en hun macht terug te dringen. Hierdoor konden zij de belangrijke regio Naysabûr (Nishapur) terug onder controle krijgen van de Samaniden.
Nûh ibn Mansûr stelde de zoon van Sebuktegin Mahmûd als gouverneur aan over Naysabûr en over de legers van Khorasân en hij kreeg de bijnaam Sayf ad-Dawlah (zwaard van de staat). Zijn vader Sebuktegin stond bekend onder de bijnaam Nâsir ad-Dawlah (ondersteuner van de staat) omdat hij het Abbasidische khalifaat gered heeft van de invloed van de Sjiitische Buyiden.
Ondanks deze strijd tegen de Buyiden en opstandelingen in Transoxanië en Khorasân, had Sebuktegin zelf zijn focus gelegd op het Indische subcontinent. En hij slaagde erin om dit gebied qua samenstelling te veranderen en hij opende meerdere Hindu vestingen.
Volgende deel: Sebuktegin : Strijd tegen de Hindoe koning Jaybala
Vorige deel: al-Ghaznâwiyyîn – Een Islamitische dynastie in Afghanistand en India
Vertaling en samenstelling : Abu Hudayfa Musa ibn Yusuf al-Indonesi
Bron : ‘Mawsoe’ah al-Hoeroeb as-Salîbiyyah” deel 1, met lichte aanpassingen en aanvulling.
[1] ‘bilâd mâ warâ` an-Nahr’ ‘het land achter de rivier’. En de rivier die hier bedoelt wordt is de Jaihun rivier, ook wel bekend als de Amu Darja. In het Nederlands staat dit gebied bekend onder de naam ‘Transoxanië’. Oxus is
de klassieke Griekse benaming voor de rivier Amu Darja, in het Perzisch draagt het de benaming Farârûd ‘buiten de rivier’. Transoxanië omvat het deel van Centraal-Azië wat ongeveer overeenkomt met hedendaags Oezbekistan, Tadzjikistan, het zuiden van Kirgizië, en het zuid-westen van Kazachstan. Geografisch gezien is het gebied tussen de Amu Darya en de Syr Darya rivieren.
[2] De Buyiden, Buwayhiyyîn, waren een Sjiitische Perzische dynastie die macht had verworven in West-Iran en zij namen uiteindelijk ook Baghdad over via een coupe. Zij kregen de macht over het Abbasidische khaliefaat welke zij in naam lieten bestaan maar zij hadden grote invloed op de keuzes van de khalieven en de ambtenaren. De Abbasidische khalief was enkel een marionet op de troon.
