Wanneer het gaat om de eigenschappen van Allaah dan is de methodologie van Ahl as-Soennah altijd geweest om ‘te bevestigen (ithbaat) wat Allaah voor Zichzelf bevestigd zonder takyief, zonder tamthiel, zonder ta’tiel, zonder ta’wiel’. Dit was de weg die bewandeld werd door de Selef vanaf de tijd van de Sahaabah en de Taabi’ien, nergens vind men bij de Selef de talloze ta`wielaat (valse uitleggen) van de Ashaa’irah terug.
Geen één Sahabi of Taabi’ie en de Imaams die hen volgden heeft ooit gezegd “Hand = Kracht”, of “Istiwaa (verheven zijn over iets) = Istawlaa (veroveren)”. Geen één Sahabi zou ooit durven zeggen bij een geopenbaarde tekst welke ons inlicht dat Allaah nederdaalt elke derde deel van de nacht, “Allaah daalt niet neder”. Of wanneer Allaah ons inlicht dat Hij tevreden wordt van daad X en boos wordt bij daad Y dat zij dan zouden zeggen “Allaah wordt niet tevreden en Allaah wordt niet boos“. Soebhaan Allaah wat een verschrikkelijke methodologie is dit?! Waar is de overgave aan Allaah? Waar is het beamen en bevestigen van al hetgeen Allaah over Zichzelf bevestigd?
Het tegenstrijdige van deze filosofen van de Ashaa’irah, de volgers van Aristotles, is dat zij aan de ene kant beweren dat de betekenissen van de eigenschappen van Allaah onbekend zijn. Men kan het volgens hen nooit taalkundig achterhalen wat de betekenis is behalve door uit te komen op ledematen? Dus zij halen Ibn Hajr aan die aangeeft dat Yad 25 betekenissen kan hebben in de taal en zij zeggen dan “welke betekenis bevestig je?”. Maar tegelijkertijd erkennen zij de ta’wiel van Yad met Qoewwah (Kracht)? Hoe kan dit als volgens hen de betekenis onbekend is?
Dit is de tegenstrijdigheid waar de Ashaa’irah zich in bevinden, en zij bevestigen zelfs twee vormen van ‘Aqidah als het gaat om de Eigenschappen van Allaah. Aan de ene kant doen zij ta`wiel, dat wil zeggen dat zij de klaarblijkelijke betekenis (dhaahir) van de teksten verdraaien naar een andere betekenis zoals Hand=Kracht en dergelijken. En aan de andere kant erkennen zij ook Tafwiedh, wat wil zeggen bij hen dat de betekenissen van de teksten die gaan over de Eigenschappen van Allaah onbekend zijn vanuit de taal. Het valt volgens hen niet te achterhalen wat Allaah bedoelt met deze teksten en woorden, ook al heeft Allaah duidelijk gemaakt in de Qoer’aan dat deze neergezonden is in de duidelijke arabische taal?! Zij claimen hiermee dus dat Allaah spreekt met woorden die niet te begrijpen vallen en dat de Profeet Mohamed – sallallaahoe ‘alayhie wa sallam – sprak met woorden die hij niet begrijpt?!
Het moge duidelijk zijn voor de verstandige dat ta`wiel en tafwiedh niet te verenigen zijn met elkaar, men kan niet aan de ene kant stellen “De betekenissen zijn onbekend” en aan de andere kant nieuwe betekenissen gaan verzinnen voor woorden waarvan de betekenis onbekend zou zijn?! Wij zoeken toevlucht bij Allaah tegen dit soort dwalingen.
De vraag is nu: Hoe dienen wij te antwoorden als iemand bijvoorbeeld vraagt: “Wat betekend al-Yad (de hand) ten aanzien van Allah?”
Deze vraag kan op 2 manieren beantwoord worden:
A. De simpele methode
B. De uitgebreide methode
Voordat we daarop in gaan is een gegeven heel belangrijk. De betekenissen die wij erkennen voor de eigenschappen van Allah zijn Ijmaalie (ongedetailleerd) en niet compleet. Onze kennis omvat namelijk niet de volledige betekenis van zijn eigenschappen (Kamaal al-Ma’naa), aangezien dat alleen kan als je de hoedanigheid en de details van de eigenschappen kent. En wij kennen deze niet! Net zoals wij niet de details kennen van de Dhaat (essentie) van Allaah maar wij toch de Ijmaalie betekenis bevestigen. En de stelregel van Ahl as-Soennah zegt “Spreken over de Sifaat (eigenschappen) van Allaah is spreken over de Dhaat (essentie) van Allaah“
Terug naar het antwoord:
A. Een simpel antwoord is: De betekenis van al-Yad is duidelijk en heeft geen uitleg nodig! Het is een eigenschap van Allah dat niet vergelijkbaar is met de eigenschap van de schepping en het is een hand dat past bij Zijn verhevenheid. Elke vraag naar meer verduidelijking is een vraag waar eigenlijk gezocht wordt naar de hoedanigheid. Het zoeken naar hoedanigheid is niet toegestaan. Dit is de methode van Imaam Malik en de eerste generatie moslims. En men kan de bekende uitspraak van al-Imaam Maalik als stelregel nemen bij alle eigenschappen.
Al-Imaam Maalik werd gevraagd door een man in zijn kenniskring over de hoedanigheid van de Istiwaa van Allaah, waarop Maalik boos werd en de beroemde woorden uitsprak :
“De Istiwaa is bekend (taalkundig) en de hoedanigheid is onbekend, erin geloven is een religieuze verplichting en erover vragen (i.e. de hoedanigheid) is een bid’ah”
Op de plek waar Istiwaa wordt genoemd kan men elke eigenschap van Allaah in de plaats zetten en dan vervolgens precies hetzelfde zeggen.
B. Een uitgebreide antwoord is als volgt: De vraag naar de betekenis van deze Sifaat kan meerdere zaken inhouden. Bij Al-Oesoeliyien en Al-Manaatiqah is dat onderverdeeld in meerdere catogoriën die zij Al-Ma’aarif noemden.
De vraag naar de betekenis van iets kan verwijzen naar en beantwoord worden door:
1. At-Ta’rief Al-Lafdhie (التعريف اللفظي) : Dit is een taalkundige weg waarbij je de betekenis achterhaald middels synoniemen.
2. Al-Had (الحد) : Kennis over de betekenis ervan middels afbakening.
3. Ar-Rasm (الرسم) : Kennis over de betekenis ervan middels beschrijving.
4. Al-mithaal wa At-Tashbieh (المثال و التشبيه) : Kennis over de betekenis ervan middels een voorbeeld en vergelijking.
De woordenboeken die wij vandaag de dag kennen zijn allemaal geschreven volgens deze richtlijnen. Ze geven de betekenis van een zaak weer middels een van deze vormen van Al-Ma’aarif.
De vraag over de betekenis van Al-Yad gaat duidelijk niet over de 4e categorie, aangezien Allah verheven is aan elke gelijkenis of voorbeeld. Dus het antwoord wordt daar niet gezocht.
De vraag gaat ook niet over categorie 2 aangezien deze zich bezig houd met Al-Maahihiyyah (hoedanigheid) en Al-Haqieqah (werkelijkheid) van een zaak. Bij afbakening ben je namelijk op zoek naar een volmaakte betekenis waarmee je de zaak volledig leert kennen. Dat heeft o.a. Al-Imaam Maalik ten stelligste verworpen zoals eerder hierboven aangegeven.
De vraag kan ook niet gaan om categorie 3, waarin je een zaak beschrijft middels de specificaties en details. Ook hierover hebben we geen kennis omdat ook dit weer gaat over de hoedanigheid.
Dus de vraag kan alleen gaan over categorie 1, namelijk het duidelijk maken van de betekenis ervan middels de taalkundig weg en dat is door het zoeken naar een synoniem ervan binnen de taal.
Hoe werkt deze methode?
Om een puur taalkundige betekenis te geven middels synoniemen moet de volgende voorwaarden aanwezig zijn:
1. Er moet een synoniem ervan te vinden zijn binnen de Taal.
2. Deze synoniem moet meer bekend en meer duidelijk zijn bij de mensen dan het woord waar je de betekenis van zoekt.
Hierover zegt Az-Zarkashie in Al-Bahr Al-Muhiet1:
وإن كان بتبديل لفظ بلفظ أجلى منه عند السامع فهو اللفظي . والأكثرون على أنه راجع إلى اللغة ، وليس من الحدود في شيء . ومن اشترط الأجلى يعلم أن الواقع في كتب اللغة من تعريف أحد المترادفين بالآخر مع استوائهما في الشهرة لا يسمى حدا لفظيا اصطلاحا
Wanneer dus het ene woord gelijk is aan het andere woord in bekendheid en duidelijkheid of minder is daarin, wordt dit niet eens gerekend als een taalkundige betekenis. Omdat het zoeken van de betekenis van een woord alleen plaats vind wanneer men verduidelijking wilt over een woord. Echter kan het voorkomen dat 2 woorden even duidelijk zijn, of de een zelfs minder duidelijk is en dat je het vanwege extra uitleg noemt.
Dus wanneer men vraagt om de betekenis van een zaak waarvan wij een synoniem hebben in de Arabische taal dan wordt het woord op die manier uitgelegd, zeker als de synoniem ervan bekender en duidelijker is.
Als je zou vragen over de betekenis van Al-istiwaa, dan gaan we in de Arabische taal kijken naar synoniemen ervoor en of deze te vinden zijn. En die zijn er, namelijk o.a.:
– Al-‘uluw (als het gepaard gaat met harf jar (على)
– Al-Irtifaa’ (als het gepaard gaat met harf jar (على)
– AS-Soe’oed (als het gepaard gaat met harf jar (الى)
Enz.
We zien ook in de tafaasier van de selef, vanaf de periode van de Sahaba dat zij dit woord op deze wijze hebben uitgelegd. Zij hebben dit ook enkel gedaan voor meer verduidelijking en niet omdat Al-Istiwaa’ op zich niet duidelijk is in betekenis (uitspraak van Al-Imaam Malik).
Daarom zei Ad-Dhahabie, toen hij Al-Imaam At-Thirmidhie citeerde over de betekenis van An-Noezoel 2:
صدق فقيه بغداد وعالمها في زمانه ؛ إذ السؤال عن النزول ما هو عيّ ، لأنه إنما يكون السؤال عن كلمة غريبة في اللغة ، وإلا فالنزول والكلام والسمع والبصر والعلم والاستواء عبارات جلية واضحة للسامع ، فإذا اتصف بها من ليس كمثله شيء ، فالصفة تابعة للموصوف ، وكيفية ذلك مجهولة عند البشر
Hieruit kun je dus opmaken dat:
1. De betekenis van al deze zaken die hier genoemd zijn bekend zijn in de Arabische taal.
2. Het vragen naar de betekenis van een bekende zaak een domme vraag is. (Vragen naar de bekende weg)
Vandaar dat de uitleg van Al-Istiwaa’ middels synoniemen ervan slechts een uitleg is voor meer verduidelijking en begrip en niet noodzakelijk is in het begrijpen van het woord zelf.
Zodoende, wanneer men vraagt naar betekenissen waar synoniemen voor bestaan kan er geantwoord worden middels een synoniem. Maar indien je ons vraagt naar een gedetaileerde uitleg naar de betekenis van een eigenschap
Van Allah, dan is het logisch dat het lastig is om daar een ander antwoord op te geven dan het antwoord van geleerden zoals Athirmidhie en Malik. Namelijk: De betekenis is bekend en de hoedanigheid onbekend.
Zeker als er geen synoniem voor bestaat, men niet mag afbakenen (had), beschrijven (rasm), voorbeeld geven (mithaal) of vergelijken (tashbieh) dan kan dit het enige antwoord zijn.
Als je hetgeen hierboven snapt, zul je weten waarom degenen die vragen naar de betekenis van Al-Yad voor hun gevoel geen bevredigend antwoord krijgen. Aangezien zij in werkelijkheid op zoek zijn naar de details en hoedanigheid van deze eigenschap.
Een ander punt is: Het feit dat we geen betere synoniem kunnen vinden voor de betekenis en definitie van Al-Yad is geen bewijs dat we de betekenis niet kennen.
Daarom zei Al-Ghazaalie 3 :
والمختار أن العلم لا حد له إذ العلم صريح في وصفه مفصح عن معناه ولا عبارة أبين منه، وعجزنا عن التحديد لا يدل على جهلنا بنفس العلم
Dus hij geeft te kennen dat de beste wijze om Al-‘ilm (kennis) te definiëren Al-‘ilm zelf is en dat dit de meest duidelijke betekenis is hiervoor. Ook stelt hij dat het feit dat hij vind dat Al-‘ilm niet gedefinieerd hoeft te worden niet in houdt dat dit onwetendheid is over de betekenis ervan. Al-‘ilm is namelijk de meest duidelijke betekenis en definitie voor Al-‘ilm.
Overigens kan je Al-‘ilm wel op andere wijzen definiëren (met name door afbakening) echter was zijn punt dat dit de meest duidelijke manier is om het te begrijpen, zeker als je het beperkt tot slechts de taalkundig betekenis.
Conclusie: Het antwoord op de vraag wat Al-Yad (de hand) betekend is heel simpel: Het heeft geen verdere uitleg nodig. Elke poging voor meer uitleg is automatisch een poging tot At-Takyief (zoeken naar de hoedanigheid).
Wallahu A’lam.
Geschreven en samengesteld door :Khaled Abu Hoedayfah
Inleiding en aanvullingen : Musa ibn Yusuf
1 : Bahr al-Muhiet, 1-102/103
2 : Moekhtassar al-‘Oeloeww, p231
3 : al-Mankhoel fie ta’lieqaat al-Oesoel, p98
Wat is de definitie van een hand?